Tuinbaas Vincent Ketelaars is verknocht aan zijn werkgebied: Landgoed Baest in het Brabantse Oostelbeers. Het gebied bestaat uit afwisselend naald- en loofbos, en er is een bijzondere natuurbegraafplaats.

De aflevering reeds uitgezonden en terug te zien via 27 februari 2024 | BinnensteBuiten (kro-ncrv.nl)

Afgelopen zaterdag, 28 oktober jl., werd in de Eikehoef op Landgoed Baest door ca. 80 aanwezigen stilgestaan bij de vondst van de muntschat op Landgoed Baest die amateurarcheoloog René Kox eind 2022 deed met zijn metaaldetector. Hij vond daar ruim 100 zilveren munten en een gouden munt. Een zeer bijzondere ontdekking.

Jan Roymans, senior projectleider van het archeologisch adviesbureau RAAP, vertelde over de achtergronden van de zilveren muntschat Baest. De onderzoeker behandelde tijdens zijn presentatie in de Eikehoef van Landgoed Baest de gehanteerde onderzoeksvragen. Omdat de muntschat in twee fasen gevonden is, werd de vraag gesteld of het één of twee muntschatten betreft. De gevonden archeologische resten geven aan dat het waarschijnlijk gaat het om één muntschat die door eggen en ploegen door de landbouwer verder verspreid is geraakt. De vraag kwam aan de orde of het een spaarschat betreft of een omloopschat. Deze vraag kon aan de hand van het onderzoek niet met zekerheid beantwoord worden. Zeer waarschijnlijk zijn er geen verdere munten aanwezig die niet gevonden werden. Zeker is wel dat de muntschat verstopt moet zijn door de eigenaar in de eerste helft van de zestiende eeuw. Dit kon aan de hand van de munten worden vastgesteld.

De muntschat is te bezichtigen bij Museum de 4 Quartieren. In de rondleidingen van Landgoed Baest en Natuurbegraafplaats Bos van de Heilige Geest vertellen we ook meer over deze bijzondere muntschat.

Rens van Ginneken – Oirschots Weekjournaal 23 juni 2021

De kapel van de Heilige Theresia op Landgoed Baest behoefde dringend nieuwe glas-in-lood ramen. De ook op het landgoed wonende kunstenaar Marc Mulders nam die klus graag op zich. Hij vervaardigde enkele prachtige ramen die in een ontroerende compositie een stukje geschiedenis laten zien van Jan Hein van de Mortel en Veronica van de Mortel-Henkell. Pastoor Spijkers zegende 13 juni de nieuwe ramen in.

Oostelbeers – Het Theresiakapelletje op het landgoed was een kwetsbare plek, voor wie kwaad wilde. Het begon lang geleden nog tamelijk onschuldig, met jongeren die er op weg naar school een stiekem sigaretje rookten. “Iemand verstopte zijn shagbuil dan achter het beeld van de Heilige Theresia”, vertelt onderhoudsman Jan Neggers met een lach. Maar allengs nam helaas het vandalisme serieuzere vormen aan. Het leidde ertoe dat het beeldje ter ere van de heilige Theresia van Lisseux verdween en de kapel met een stevig ijzeren hek werd afgesloten. De kapel brandde zelfs weleens af en ook de toenmalige glas-in-lood-ramen moesten het vaak ontgelden. Verschillende keren liet landheer Jan Hein van de Mortel de ramen vervangen of repareren, tot het hem uiteindelijk te gortig werd. En dus werden de ramen dichtgemetseld.

Spectrumglas
Voor Veronica van de Mortel-Henkell is Baest aan de mysterieus ruisende Beerze een plek waar ze nog altijd graag verblijft. “Ik wil graag mijn dankbaarheid tonen voor het feit dat we op deze mooie plek in de natuur mogen zijn. Ook ben ik dankbaar aan alle mensen die hier zo hard werken om deze plek mooi te houden.” Ze maakte haar dankbaarheid concreet met een opdracht aan Marc Mulders, voor twee nieuwe glas-in-lood vensters. Mulders is op dat gebied geen kleine jongen: hij vervaardigde eerder al fraai glaswerk voor de Sint Jan in Den Bosch en voor de Nieuwe Kerk in Amsterdam bijvoorbeeld. Hij legde eer in zijn opdracht en ontwierp een tweetal zeer mooie ramen, die verwijzen naar het ochtendlicht en het avondlicht. De ramen zijn opgebouwd met het zogenaamde Spectrumglas, antiek mondgeblazen glas en het uberfang etsglas. Daarnaast zijn er emaillen schilderingen aangebracht. In de ene is een wijnrank met het Alziend Oog afgebeeld, verwijzend naar de rijke familiegeschiedenis van Veronica in het wijnhuis Henkell. Het tweede raam toont een tulpenbed dat verwijst naar de goede zorg van Veronica voor de natuur op Baest. “Elke herfst worden door Veronica en tuinbaas Vincent duizenden tulpenbollen geplant en zijn de ontluikende tulpen in de lente een feest voor het oog”, aldus Mulders.

Inzegening
Rond het middaguur is er een belangrijke rol weggelegd voor pastoor Leendert Spijkers, die de kapel inzegent. Hij refereert nog aan zijn tijd als kapelaan in Tilburg, toen – warempel – ook ene Marc Mulders nog les van hem kreeg. De kapel is niet toevallig ter ere van de Heilige Theresia, zo vertelt Spijkers. “In 1934 kreeg Jan Hein van de Mortel een voor die tijd bijna ongeneeslijke bloedvergiftiging, waarvoor in die tijd nog geen medicijnen bestonden. Gelukkig genas Jan Hein. Grootvader Henri van de Mortel besloot in 1938 een kapel te bouwen ter ere van de heilige die hij het meest had aangeroepen, de heilige Theresia, die in haar eigen jonge jaren ook onverwacht genas.” Veronica van de Mortel-Henkell is zichtbaar in haar nopjes met de fraaie nieuwe ramen, die de ‘Jan Hein & Veronica kapel’ weer nieuw élan geven. Ook Marc Mulders toont zich opgetogen. “Het is belangrijk te laten zien dat het geweld niet mag winnen van de schoonheid”, zo beklemtoont hij.

Doordat er een perceel met aangetast naaldhout is gerooid, ontstond er dit jaar een unieke kans om een oude meander die reeds voor 1900 is afgesloten was, weer opnieuw aan te sluiten aan de Grote Beerze.

Vooronderzoek vanuit Baest, gaf al vlug het idee dat dit een unieke kans was om een prachtig oud stukje rivier in ere te herstellen zonder al te veel grote ingrepen. In september is door de gebiedsbeheerder en een ecoloog van waterschap De Dommel, een onderzoek gedaan naar de mogelijkheden en de eventuele ecologische meerwaarde.

Voor het waterschap was dit van grote waarde en een samenwerking tussen Baest en het waterschap leidde al vlug tot gerichte actie. Half oktober heeft het waterschap met een graafmachine organische materialen uit de oude beekloop gehaald en de oude rivierbedding vrijgemaakt.  De kwaliteit van de oude meander was van een dusdanig hoog niveau, dat alleen de organische materialen verwijderen voldoende was om de meander in ere te herstellen.

Op 20 oktober was het na een week werken dan zover en stroomde het eerste water door de oude meander. Het wandelpad is verplaatst en loopt nu buiten de rivier om, eigenlijk midden door het vroeger onbegaanbare perceel. Na dit project zal de herplant volgen op dit terrein met een CO2 bestand bos, met een grote soortendiversiteit, die er toe zal leiden dat ook dit stukje Baest een genot wordt voor elke wandelaar en van grote waarde zal zijn voor flora en fauna in het algemeen.

De meander is gelegen aan de zuidelijke kant van Baest, tussen de Steenfortseweg en de Dr. Jan van de Mortellaan.